Απόφαση για το Νέο Σύστημα Αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών

Δελτίο τύπου Κλαδικού Συμβουλίου Εκπαιδευτικών

Καλωσορίζουμε την πρωτοβουλία του ΥΠΑΝ να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό του σχεδίου αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών, που σκοπό έχει τη συνεχή επαγγελματική βελτίωση των Eκπαιδευτικών του και

τη θεσμοθέτηση ενός μηχανισμού επιλογής των καταλληλότερων εκπαιδευτικών για τις θέσεις προαγωγής. Ωστόσο, ΔΕΝ μπορούμε να αποδεχτούμε το συγκεκριμένο σχέδιο αξιολόγησης που προτείνει το ΥΠΑΝ, καθώς περιλαμβάνει πρόνοιες που ενδέχεται να δημιουργήσουν αδικίες και διακρίσεις μεταξύ των Εκπαιδευτικών αντί να επιλύσουν τα υφιστάμενα διαχρονικά προβλήματα της Εκπαίδευσης που απορρέουν από την αξιολόγηση. Επίσης πιθανόν κάποιες πρόνοιες του να συγκρούονται νομικά με το υφιστάμενο Σχέδιο Υπηρεσίας των μόνιμων Εκπαιδευτικών και συνεπώς να παραβιάζονται κεκτημένα εργασιακά δικαιώματα, κάτι που αξίζει να σημειωθεί και να μελετηθεί.

Ως Κλαδικό Εκπαιδευτικών ΙΣΟΤΗΤΑ παραθέτουμε έναν αριθμό αρνητικών σημείων που έχουμε εντοπίσει καθώς και τις θέσεις μας:

1. Αξιολόγηση Εκπαιδευτικών

Θεωρούμε ότι η αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών πρέπει να διασφαλίζει την αντικειμενικότητα και τη διαφάνεια. Για την συχνότητα και την βαρύτητα των αξιολογήσεων προτείνουμε τα εξής:

Ο Εκπαιδευτικός να αξιολογείται ανά διετία από δύο διαφορετικούς Αξιολογητές Επιθεωρητές (Α.Ε.) της Ειδικότητας (ένας Α.Ε. κάθε τετράμηνο) και από τον εκάστοτε Διευθυντή του Σχολείου του (μια φορά τον χρόνο). Η βαρύτητα των αξιολογήσεων να είναι: 40% για τον κάθε Αξιολογητή Επιθεωρητή (Α.Ε.), 10% για τον Διευθυντή του Σχολείου και το υπόλοιπο 10% να αφορά σε αξιολόγηση από συναδέλφους (δομημένη ανατροφοδότηση). Η πρόταση του ΥΠΑΝ να έχει ο Διευθυντής του Σχολείου βαρύτητα 30% στην αξιολόγηση πρέπει να αναθεωρηθεί, καθώς ενδέχεται να οδηγήσει σε αδικαιολόγητη ενίσχυση της προσωπικής του επιρροής και η αντικειμενικότητά του ενδέχεται να επηρεαστεί από κοινωνικούς και πολιτικούς παράγοντες.

2. Απόλυση Εκπαιδευτικών

Το νέο σχέδιο αξιολόγησης περιλαμβάνει διαδικασία απομάκρυνσης Εκπαιδευτικών που δεν θεωρούνται ικανοί να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους. Η διαδικασία αυτή βασίζεται στην αριθμητική αξιολόγηση και περιλαμβάνει στάδια στήριξης πριν την οριστική απόφαση.

Αν και η απόλυση βασίζεται στον Περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμο και οι Εκπαιδευτικοί έχουν δικαίωμα υποβολής ένστασης στην αριθμητική τους αξιολόγηση μέσω ανεξάρτητου δευτεροβάθμιου σώματος, εγείρονται οι εξής εύλογες απορίες:

• Αν η αρχική αξιολόγηση είναι μεροληπτική, μπορεί να οδηγήσει αδίκως έναν Εκπαιδευτικό σε στήριξη και απομάκρυνση.

• Το σχέδιο δεν διαχωρίζει Εκπαιδευτικούς που χρειάζονται επιπλέον επιμόρφωση από όσους είναι πραγματικά ανεπαρκείς.

• Δεν διευκρινίζεται πώς ακριβώς θα γίνεται η στήριξη, ούτε τι συμβαίνει αν κάποιος έχει αντικειμενικές δυσκολίες (π.χ. υγεία, προσωπικές καταστάσεις).

• Η Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας έχει την τελική απόφαση, αλλά το πλαίσιο δεν διευκρινίζει βάσει ποιων κριτηρίων θα αποφασίζει την απόλυση.

Παρόλο που το νέο σχέδιο δεν οδηγεί άμεσα σε απολύσεις, αλλά περιλαμβάνει διαδικασία σταδιακής απομάκρυνσης μέσω προγραμμάτων στήριξης και επαναξιολόγησης, φαίνεται να χρειάζονται σαφέστερες ασφαλιστικές δικλίδες για να αποφευχθούν αδικίες.

3. Προγράμματα για Νεοεισερχόμενους Εκπαιδευτικούς

Διαφωνούμε με την ύπαρξη δύο ξεχωριστών προγραμμάτων για τους Νεοεισερχόμενους Εκπαιδευτικούς, δεδομένου ότι το Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης (ΠΠΚ) είναι ήδη ένα απαιτητικό και ολοκληρωμένο πρόγραμμα. Εκπαιδευτικοί που έχουν ήδη επιτύχει στο ΠΠΚ δεν χρειάζεται να συμμετέχουν σε νέο πρόγραμμα.

Προτείνουμε για όσους Εκπαιδευτικούς δεν έχουν προσκληθεί ακόμα για το ΠΠΚ να υπάρχει συνεχής στήριξη τους εντός της σχολικής μονάδας από έναν μέντορα ο οποίος θα τους καθοδηγεί και θα τους υποστηρίζει.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι νεοδιόριστοι Εκπαιδευτικοί διδάσκουν 24 ώρες την εβδομάδα, προτείνουμε τη μείωση των ωρών διδασκαλίας τους από 24 σε 20 ώρες την εβδομάδα κατά την διάρκεια του ΠΠΚ, ώστε να έχουν τον απαραίτητο χρόνο για προσαρμογή και παρακολούθηση του πολύ απαιτητικού αυτού προγράμματος.

Για τους συναδέλφους τηε Δημοτικής Εκπαίδευσης που δεν παρακολουθούν το ΠΠΚ εισηγούμαστε είτε να ενταχθούν στο Πρόγραμμα Νεοεισερχόμενων Εκπαιδευτικών είτε να υπάρχει συνεχής στήριξη τους εντός της σχολικής μονάδας από έναν μέντορα ο οποίος θα τους καθοδηγεί και θα τους υποστηρίζει.

4. Σταθερή Κλίμακα Αξιολόγησης και Διασφάλιση Αντικειμενικότητας

Διαφωνούμε με την διαφοροποίηση της υφιστάμενης κλίμακας αξιολόγησης από 1-40 σε 1-100, καθώς θεωρούμε ότι αυτή η αλλαγή, παρόλο που εκ πρώτης όψεως εμπεριέχει θετικά στοιχεία, εντούτοις ενέχει κινδύνους για την ενίσχυση της ευνοιοκρατίας και της αναξιοκρατίας, λόγω της μεγάλης διαφοροποίησης και της υποκειμενικότητας που συνεπάγεται. Μια τόσο λεπτομερής κλίμακα δίνει μεγαλύτερη δυνατότητα για “ευνοϊκές” ή “τιμωρητικές” αξιολογήσεις.

5. Πρόγραμμα Προετοιμασίας Στελεχών και Διαδικασία Επιλογής

Διαφωνούμε με την πρόταση του ΥΠΑΝ για την προαπαιτούμενη γραπτή εξέταση ως προϋπόθεση προαγωγής, καθώς η επιτυχία σε μία εξέταση δεν εγγυάται την ικανότητα για διοικητική θέση. Η θέση Β.Δ./Β.Δ.Α απαιτεί εξειδικευμένες δεξιότητες που σχετίζονται με τη διαχείριση ανθρώπων και τη λήψη αποφάσεων, τα οποία δεν μπορεί να εξασφαλίσει μια γραπτή εξέταση. Αντιθέτως, προτείνουμε ταχύρρυθμα μαθήματα για τους νεοπροαχθέντες, αμέσως μετά την προαγωγή, ώστε να ενημερώνονται για τα νέα τους καθήκοντα και να αναπτύσσουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για τη νέα τους θέση. Η επιμόρφωση θα πρέπει να γίνεται κατά τη διάρκεια εργάσιμου χρόνου για να είναι ουσιαστική και παραγωγική.

Το Πρόγραμμα Προετοιμασίας Στελεχών είναι θετικό για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διοίκησης, αλλά χρειάζεται:

• Περισσότερη ευελιξία για όσους έχουν εμπειρία.

• Αξιολόγηση με πρακτικά κριτήρια, όχι μόνο γραπτές εξετάσεις.

• Σαφή κριτήρια βαθμολόγησης και αντικειμενικότητα.

Το πρόγραμμα πρέπει να είναι εργαλείο ανάπτυξης και όχι εμπόδιο για ικανούς Εκπαιδευτικούς.

Είναι αξιοσημείωτο ότι το νέο σχέδιο αξιολόγησης, όπως και το προηγούμενο, δεν περιλαμβάνουν πρόνοια για τους Εκπαιδευτικούς της Δημοτικής Εκπαίδευσης, που καλούνται να αναλάβουν το ρίσκο και την ευθύνη της διεύθυνσης σχολικών μονάδων χωρίς να κατέχουν την αντίστοιχη οργανική θέση. Αν και διαφωνούμε με την τακτική αυτή, της ανάληψης διευθυντικών καθηκόντων από απλούς Εκπαιδευτικούς, θεωρούμε όμως, ότι εκεί όπου όντως υπάρχει επιτακτική ανάγκη για κάτι τέτοιο, πρέπει να θεσπιστούν ειδικά κριτήρια αξιολόγησης, ώστε να αναγνωριστεί το διαφοροποιημένο έργο αυτών των Εκπαιδευτικών.

6. Δημιουργία Ανεξάρτητου και Αμερόληπτου Δευτεροβάθμιου Σώματος Εξέτασης Ενστάσεων

Προτείνουμε τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου και αμερόληπτου Δευτεροβάθμιου Σώματος για την εξέταση των ενστάσεων των Εκπαιδευτικών σχετικά με την αξιολόγησή τους. Το Σώμα αυτό πρέπει να λειτουργεί με απόλυτη διαφάνεια και να έχει τη συναίνεση των εκπαιδευτικών οργανώσεων και της βουλής.

Προτείνουμε η σύνθεσή του να είναι 9-μελής, με σκοπό την ποικιλία απόψεων και εξειδίκευσης, καθώς και την αποτελεσματικότητα στη λήψη αποφάσεων. Συγκεκριμένα, προτείνουμε το Σώμα να απαρτίζεται από:

• Τον Διευθυντή της οικείας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης

• 2 εκπροσώπους από την κοινωνία των πολιτών

• 2 ακαδημαϊκούς με εμπειρία στην εκπαίδευση ή στην αξιολόγηση

• 2 δικαστικούς λειτουργούς με εμπειρία σε διοικητικά ή εκπαιδευτικά θέματα

• 2 ειδικούς στην εκπαίδευση με γνώσεις στη διαχείριση αξιολογήσεων και εκπαιδευτικών πολιτικών.

7. Αποσπασμένοι Εκπαιδευτικοί

Οι αποσπάσεις Εκπαιδευτικών σε φορείς όπως υπουργεία, πρεσβείες και διοικητικές υπηρεσίες αποτελούν διαχρονικά ένα εργαλείο για την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών του εκπαιδευτικού συστήματος. Ωστόσο ο αριθμός των αποσπάσεων πρέπει να μειωθεί δραστικά και να μπει ανώτατο όριο απόσπασης τα 2 χρόνια. Παράλληλα είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι η διαδικασία αυτή πραγματοποιείται με διαφάνεια, δικαιοσύνη και χωρίς να δημιουργεί ανισότητες μεταξύ των Εκπαιδευτικών.

Για να διατηρηθεί η ισορροπία μεταξύ Εκπαιδευτικών που παραμένουν στη σχολική τάξη και εκείνων που αποσπώνται σε διοικητικά καθήκοντα, προτείνεται η θέσπιση ειδικού πλαισίου αξιολόγησης για τους αποσπασμένους Εκπαιδευτικούς, το οποίο θα αντικατοπτρίζει τη φύση των καθηκόντων τους και δεν θα συγκρίνεται άμεσα με εκείνο των διδασκόντων. Παράλληλα, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι η απόσπαση δεν παρέχει προβάδισμα στην επαγγελματική ανέλιξη έναντι των συναδέλφων που εργάζονται καθημερινά στην τάξη.

Επιπλέον, σε περιπτώσεις όπου η απόσπαση κρίνεται αναγκαία για Εκπαιδευτικούς που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας ή αντικειμενικές δυσκολίες διδασκαλίας, θα πρέπει να υπάρχει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο που να επιτρέπει την αξιοποίησή τους σε θέσεις όπου μπορούν να συνεισφέρουν στο εκπαιδευτικό σύστημα με βάση τις δυνατότητές τους.

Η αναθεώρηση του συστήματος αποσπάσεων με αυτά τα κριτήρια μπορεί να συμβάλει στην εξασφάλιση αξιοκρατίας, ισότητας ευκαιριών και βέλτιστης διαχείρισης του εκπαιδευτικού δυναμικού, διατηρώντας την ποιότητα και τη διαφάνεια στην εκπαιδευτική κοινότητα.

8. Νέα θέση Ανώτερου Εκπαιδευτικού

Θέτουμε τις αμφιβολίες μας για την νέα θέση του Ανώτερου Εκπαιδευτικού (για την οποία ακόμα δεν έχει κατατεθεί συγκεκριμένο Σχέδιο Υπηρεσίας). Στο προτεινόμενο από το ΥΠΑΝ σχέδιο, ο Ανώτερος Εκπαιδευτικός θα μπορεί να προαχθεί σε Β.Δ.Α και ακολούθως σε Διευθυντή χωρίς να έχει προηγουμένως υπηρετήσει την θέση του απλού Β.Δ. πράγμα οξύμωρο διότι η νέα θέση προαγωγής του θα απαιτεί διοικητικές γνώσεις και ικανότητες τις οποίες και δεν θα έχει αποκτήσει.

9. Κόστος του Νέου Σχεδίου Αξιολόγησης Εκπαιδευτικών

Θεωρούμε ότι η προκήρυξη νέων διοικητικών θέσεων, Β.Δ., Β.Δ.Α, Ανώτερων Εκπαιδευτικών και Επιθεωρητών θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του κράτους. Εισηγούμαστε οι προαγωγές να γίνονται με φειδώ και εκεί όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη.

10. Διεξαγωγή Δημοψηφίσματος

Θεωρούμε απαραίτητη την διεξαγωγή δημοψηφίσματος μεταξύ των Εκπαιδευτικών για το νέο σχέδιο αξιολόγησης. Η συμμετοχή των Εκπαιδευτικών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι η πλέον σημαντική, καθώς αυτοί είναι και οι άμεσα επηρεαζόμενοι από τις οποιεσδήποτε αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Η διαμόρφωση του νέου συστήματος αξιολόγησης αφορά όλους τους Εκπαιδευτικούς, καθώς επηρεάζει άμεσα την επαγγελματική τους πορεία, την ανάπτυξή τους και την ποιότητα της εκπαίδευσης. Γι’ αυτό, η ενεργή συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων δεν είναι απλώς δικαίωμα, αλλά ευθύνη απέναντι στο εκπαιδευτικό μέλλον.

Κλαδικό Συμβούλιο Εκπαιδευτικών

Παγκύπριας Συντεχνίας ΙΣΟΤΗΤΑ

16/03/2025